Ρακή ή ντουντούκα; (ή αλλιώς πού πήγε η εργατική τάξη)

Τι είναι η εργατική τάξη σήμερα;

Ας προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στο ερώτημα με έναν λίγο διαφορετικό τρόπο που ίσως ξενίσει τους φλύαρους και τους επαγγελματίες αισιόδοξους.

Η εργατική τάξη είναι αυτοί και αυτές που δεν κατεβαίνουν στην πορεία της Πρωτομαγιάς αλλά επιλέγουν να πάνε εκδρομή με φίλους ή να περάσουν τη μέρα σπίτι με τους δικούς τους. Και ποιος μπορεί αλήθεια να τους κατηγορήσει για αυτό; Ποιος μπορεί να τους πείσει ότι ανάμεσα στη ρακή και την ντουντούκα πρέπει να επιλέξουν το δεύτερο;

Η πορεία της Πρωτομαγιάς έχει καταντήσει ένα τελετουργικό επαγγελματιών συνδικαλιστών. Βαρετό και γραφικό. Μια χαλαρή βόλτα κατά την οποία οι περισσότεροι στα μπλοκ προτιμούν να συζητάνε παρά να φωνάζουν συνθήματα και δεν βλέπουν την ώρα να τελειώσει για να πάνε κι αυτοί να αράξουν με την παρέα τους. Είτε κατεβαίνουμε στην πορεία είτε όχι, όλοι και όλες μας έχουμε ένα κοινό. Ψάχνουμε χρόνο. Χρόνο να ηρεμήσουμε, να σκεφτούμε, να δούμε τους ανθρώπους μας.

Η εργατική τάξη παλεύει για χρόνο όπως πάλευε πάντα από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα. Αυτό συμβολίζει η Πρωτομαγιά. Η διαφορά είναι ότι σήμερα παλεύει διασπασμένη σε μονάδες: άτομα, παρέες και οικογένειες. Όχι σε σωματεία και εργατικές κοινότητες. Για αυτό περισσότερο παλεύει παρά διεκδικεί. Παλεύουμε να ξεφύγουμε από τη δουλειά και να μην καταρρεύσουμε από την κατάθλιψη. Παλεύουμε να προγραμματίσουμε ‘σωστά’ τη μέρα, να μην κοιμόμαστε ‘αργά’, να μην ‘σπαταλάμε’ λεφτά, να μην ανοίγουμε ‘πολύ’ τη σόμπα, να μην ‘καιγόμαστε’ στο youtube. Παλεύουμε με ‘όπλα’ τις μπύρες, τα τσιγάρα, τα φάρμακα, τα παπλώματα και τις οθόνες μας.

Ποια εργατική τάξη μωρέ;

Η πλειονότητα των μισθωτών σήμερα δεν αυτοπροσδιορίζεται ως εργατική τάξη. Κι ακόμα κι όσοι το κάνουν θεωρούν ότι ανήκουν εκεί με όρους καθαρά μισθολογικούς. Για αυτό και δεν το υπερασπίζονται. Τι να υπερασπιστούν, το δικαίωμα στα 600 ευρώ; Στα αυτιά τους ο όρος φαντάζει ξεπερασμένος. Μια έννοια βαρετή που κρατιέται στη ζωή με το ζόρι από την εποχή των δεινοσαύρων. Τι να την κάνουν αυτήν την ‘ταμπέλα’; Πώς να τη διαχειριστούν; Αφού με τον τρόπο που συζητιέται ούτε τους κάνει να χαμογελάνε ούτε τους βοηθάει να καταλάβουν τι πρέπει να κάνουν.

Αν το να αυτοπροσδιορίζεσαι ως εργάτης και εργάτρια σημαίνει να ψηφίζεις ‘εργατικά’ κόμματα και να λες ότι για όλα φταίει ο καπιταλισμός, καλύτερα να αυτοπροσδιορίζεσαι με βάση τη μουσική σου, την ομάδα σου ή απλά την παρέα σου. Τουλάχιστον αυτά σε κάνουν να ξεχνιέσαι από τη δουλειά και να συλλογικοποιείσαι με ανθρώπους που νιώθεις δικούς σου. Τουλάχιστον εκεί οι επιθυμίες σου είναι ορατές. Ακριβώς αυτός ο λόγος περί εργατικής τάξης είναι για μας το πρωταρχικό πρόβλημα. Αυτός ο γραφικός λόγος μας εμποδίζει να κάνουμε ορατές τις κοινές μας επιθυμίες. Και να τις διεκδικήσουμε ως αυτό που είμαστε: άνθρωποι που πουλάμε τον χρόνο μας με αντάλλαγμα μια αγχωμένη καθημερινότητα από την οποία παλεύουμε να ξεφύγουμε. Αυτός ο λόγος μας εμποδίζει να καταλάβουμε ότι οι ‘δικοί μας’ είναι πολύ περισσότεροι από όσοι νομίζουμε.

Για αυτό οργανωνόμαστε. Για να δομήσουμε μαζί με τους τόσους δικούς μας κοινότητες που ξαναβάζουν στο επίκεντρο αυτό που μας κλέβει τη ζωή και προσπαθούν να επαναπροσδιορίσουν την εργατική τάξη με όρους που την θέτουν σε κίνηση στο σήμερα. Οργανωνόμαστε γιατί δεν αντιλαμβανόμαστε την τάξη ως μισθολογική κατηγορία αλλά ως μια κοινωνική σχέση που γίνεται ορατή τη στιγμή που συνειδητοποιεί τα συμφέροντά της και διεκδικεί τις επιθυμίες της. Όταν δηλαδή γίνεται ανταγωνιστική. Οργανωνόμαστε για να διεκδικήσουμε χρόνο για ζωή. Και πρώτα από όλα για να δούμε πώς και με ποιους μπορούμε να τον διεκδικήσουμε. Οργανωνόμαστε γιατί καταλάβαμε ότι μόνο μαζί μπορούμε να ανταγωνιστούμε τον πολιτισμό των αφεντικών και των περήφανων εργασιομανών. Όλων εκείνων που θεωρούν ότι η καριέρα είναι ο σκοπός της ζωής και η εργατικότητα μια υπέρτατη προαιώνια αρετή.

Υπάρχουν και χειρότερα

Είμαστε σερβιτόρες, πωλητές, οικοδόμοι, ερευνήτριες, νοσοκομειακοί, ηλεκτρολόγοι και υπάλληλοι γραφείου. Πουλάμε τον χρόνο μας σε μικρά και μεγάλα αφεντικά και μένουμε σε σπίτια που πληρώνουμε χρυσά. Στη δουλειά αγχωνόμαστε με τους εργοδότες και στο σπίτι με τους σπιτονοικοκύρηδες, το πρωί με ξυπνητήρια και το βράδυ με αυπνίες. Περιφερόμαστε ανάμεσα σε κάτεργα και δημόσιες υπηρεσίες κι αντί για ήλιο βλέπουμε όλη μέρα λάμπες. Τρώμε όποτε το θυμηθούμε και αναπνέουμε βαθιά μόνο όταν βγαίνουμε για πέντε λεπτά στο μπαλκόνι. Δίνουμε όλα μας τα λεφτά στο ρεύμα και το νοίκι. Κι ότι περισσεύει το βάζουμε σε πράγματα που μας επιτρέπουν να παίρνουμε ικανοποίηση με το σταγονόμετρο: ένα pc, ένα μουσικό όργανο, ένα μεταφορικό μέσο, ένα βιβλίο, μια μπύρα κι ένα ταξίδι. Κι όταν τα έχουμε αισθανόμαστε τυχεροί. Γιατί μας έχουν πείσει να μην ξεχνάμε ότι ‘υπάρχουν και χειρότερα’. Αφού δεν πεινάμε και δεν κοιμόμαστε στον δρόμο όλα καλά.

Για αυτό δεν ξέρουμε πώς και με ποιους να διεκδικήσουμε μια καλύτερη ζωή. Γιατί μας έχουν πείσει ότι δεν είμαστε εργάτες και εργάτριες αλλά ‘παιδιά’ ή ‘επαγγελματίες’ ή ‘συνεργάτες’. Μας έχουν πείσει ότι η πηγή του κακού δεν είναι η μισθωτή εργασία αλλά η ‘νοοτροπία’. Μας έχουν πείσει ότι η εργασία είναι προσωπικό και όχι πολιτικό ζήτημα. Ο καθένας με τη δουλειά του, την παρέα του και τα ‘χόμπι’ του. Μας έχουν πείσει ότι για να μιλήσουμε πρέπει να έχουμε λύσεις, λες και εμείς δημιουργήσαμε το πρόβλημα. Μας έχουν πείσει ότι για να ζητήσουμε 6ωρη εργασία, 800 (γκχμ, 1200 εννοούμε) ευρώ κατώτατο μισθό, χαμηλά ενοίκια, ταμείο ανεργίας για όλους και στάνταρ διακοπές 3 μήνες τον χρόνο, πρέπει να έχουμε τρελαθεί. Λες και δεν έχουμε ήδη τρελαθεί με την καθημερινότητά μας. Λες και το να διεκδικούμε αυτό που θέλουμε είναι τρέλα.

Όσο δεν οργανωνόμαστε παραμένουμε μονάδες που δουλεύουν και όχι τάξη που διεκδικεί. Παραμένουμε κάτοχοι ενός περιορισμένου ατομικού χρόνου και όχι κοινότητες που διεκδικούν το δικαίωμά τους να ελέγχουν τον χρόνο τους. Κι αν κάποιοι στο Σικάγο το 1886 κατάλαβαν τη σημασία να διεκδικείς συλλογικά έναν χρόνο εκτός εργασίας καιρός είναι να το θυμηθούμε κι εμείς. Είμαστε κομμάτι της εργατικής τάξης της εποχής μας, μια κοινότητα σε κίνηση.

ΟΛΟΙ ΚΑΙ ΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΣ

LOOT ⋆ Αυτόνομη Εργατική Συνέλευση